คลองแสนแสบเป็นคลองที่อยู่ในความดูแลของกรมธนารักษ์ มีความยาวตลอดสายประมาณ 72 กิโลเมตร สำหรับในพื้นที่กรุงเทพมหานคร คลองแสนแสบมีความยาวประมาณ 45.5 กิโลเมตร มีคลองสาขาเชื่อมต่อหลายสาย จำนวนรวม 101 สาย ครอบคลุมพื้นที่ 21 เขตการปกครอง
ซึ่งคลองแสนแสบในพื้นที่กรุงเทพฯ มีบทบาทสำคัญในการะบายน้ำเพื่อแก้ไขปัญหาน้ำท่วม การคมนาคมขนส่งทางน้ำ แต่ด้วยปัจจุบันกรุงเทพฯ มีแนวโน้มการขยายตัวของชุมชนเมืองมากขึ้น ส่งผลให้คลองแสนแสบกลายเป็นแหล่งรับน้ำทิ้งจากบ้านเรือน ชุมชน และสถานประกอบการที่ตั้งอยู่ริมคลองแสนแสบและคลองสาขาตลอด 21 เขตการปกครอง
สอดคล้องกับคุณภาพน้ำภายในคลองแสนแสบและคลองสาขา พบว่าพื้นที่ชั้นในของกรุงเทพมหานคร (ช่วงประตูน้ำ – มีนบุรี) มีค่าความสกปรกสูง และค่าความสกปรกเริ่มลดน้อยลง เมื่อเริ่มเข้าสู่พื้นที่ชั้นนอกของกงเทพมหานคร (ช่วงมีนบุรี – หนองจอก) ค่าความสกปรกนี้ ส่งผลให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและคุณภาพชีวิตของประชาชนที่อาศัยบริเวณดังกล่าว
กทม. ร่วมพัฒนาฟื้นฟูคลองแสนแสบอย่างต่อเนื่อง
พล.ต.อ.อัศวินขวัญเมืองผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครเปิดเผยหลังลงพื้นที่ติดตามแนวทางการพัฒนาฟื้นฟูคลองแสนแสบในพื้นที่กรุงเทพมหานครระบุว่าที่ผ่านมากรุงเทพมหานครได้มีการแก้ไขปัญหาคุณภาพน้ำภายในคลองแสนแสบด้วยการให้บริการบำบัดน้ำเสียโดยโรงควบคุมคุณภาพน้ำขนาดใหญ่ของกรุงเทพมหานครเพื่อรวบรวมน้ำเสียจากชุมชนบ้านเรือนและสถานประกอบการต่างๆที่ตั้งอยู่ริมคลองแสนแสบและคลองสาขาตลอดจนการจัดให้มีระบบการไหลเวียนน้ำภายในคลองและการประชาสัมพันธ์ด้านต่างๆมาอย่างต่อเนื่อง
อย่างไรก็ตามเพื่อให้การบริหารจัดการน้ำเสียภายในคลองแสนแสบและคลองสาขาครอบคลุมทุกพื้นที่และเป็นการบูรณาการการแก้ไขปัญหาน้ำเสียอย่างยั่งยืนกรุงเทพมหานครจึงร่วมมือกับหน่วยงานราชการต่างๆประกอบด้วยศูนย์อำนวยการใหญ่จิตอาสาพระราชทานกรมควบคุมมลพิษกรมโรงงานอุตสาหกรรมกรมเจ้าท่ากรมชลประทานและกรมธนารักษ์ในการจัดทำแผนงานการพัฒนาฟื้นฟูคลองแสนแสบ
ระยะเร่งด่วนจะบังคับใช้กฎหมายที่เกี่ยวข้อง พร้อมปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานและภูมิทัศน์พื้นที่ริมฝั่งคลอง ใน 6 เดือน
สำหรับการพัฒนาฟื้นฟูคลองแสนแสบ แบ่งเป็น 3 ระยะ ประกอบด้วย ระยะเร่งด่วน เป้าหมายระยะ 6 เดือน (ก.ย. 63 – ก.พ. 64) เป็นโครงการที่ดำเนินการภายใต้ศูนย์อำนวยการใหญ่จิตอาสาพระราชทาน เพื่อดำเนินการแก้ไขปัญหาและฟื้นฟูคลองแสนแสบในระยะเร่งด่วน อาศัยมาตรการความร่วมมือจากหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องครอบคลุมภารกิจ 5 ด้านดังนี้
–ด้านที่ 1 การบังคับใช้กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับมลพิษทางน้ำ กิจกรรมประกอบด้วย การสำรวจแหล่งกำเนิดน้ำเสียที่ตั้งอยู่ริมคลองแสนแสบและคลองสาขา และการให้ความรู้แก่เจ้าของหรือผู้พักอาศัยในอาคารหรือสถานประกอบการริมคลองเกี่ยวกับการบำบัดน้ำเสียตามกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
–ด้านที่ 2 การทำความสะอาดและจัดระเบียบพื้นที่ภายในคลอง กิจกรรมประกอบด้วย การขุดลอกตะกอนท้องคลองภายในคลองแสนแสบและคลองสาขา และการจัดเก็บขยะและวัชพืชในคลองเพื่อเปิดทางไหลของน้ำ
–ด้านที่ 3 การทำความสะอาดและจัดระเบียบพื้นที่ริมฝั่งคลอง กิจกรรมประกอบด้วย การจัดเก็บขยะและที่พักขยะริมฝั่งคลอง การซ่อมแซมและทำความสะอาดสิ่งก่อสร้างพื้นที่ริมฝั่งคลอง และการจัดระเบียบทางเดินริมฝั่งคลอง อาทิเช่น จัดระเบียบทางเดินทางเท้าและราวกันตกริมเขื่อน ไม่ให้มีการตั้งวาง ตาก แขวนสิ่งของ รื้อย้ายสิ่งก่อสร้างที่รุกล้ำทางเดินริมเขื่อน/แนวเขตคลอง
–ด้านที่ 4 การปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานและภูมิทัศน์พื้นที่ริมฝั่งคลอง กิจกรรมประกอบด้วย การพัฒนาสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติและการใช้ประโยชน์พื้นที่ริมฝั่งคลอง การพัฒนาพื้นที่สร้างสรรค์/สร้างเอกลักษณ์พื้นที่ริมคลองในแต่ละจุดด้วยงานศิลปะ
–ด้านที่ 5 การพัฒนาขยายผลพื้นที่ชุมชนริมฝั่งคลองต้นแบบ กิจกรรมประกอบด้วย การคัดเลือกคลองต้นแบบและจัดกิจกรรมส่งเสริมประชาสัมพันธ์พื้นที่ชุมชนริมฝั่งคลองต้นแบบ
ระยะกลางขับเคลื่อนโครงการก่อสร้างขนาดใหญ่ 6 โครงการ
สำหรับระยะกลาง เป้าหมายปี พ.ศ. 2563 – 2566 เป็นการดำเนินการขับเคลื่อนโครงการก่อสร้างขนาดใหญ่ ซึ่งเป็นโครงการที่กรุงเทพมหานครได้รับงบประมาณเรียบร้อยแล้ว และอยู่ระหว่างดำเนินการ รวมทั้งสิ้น 6 โครงการ ประกอบด้วย
–การก่อสร้างระบบรวบรวมน้ำเสียเพิ่มติม จำนวน 3 โครงการ เพื่อรวบรวมน้ำเสียเข้าสู่โรงควบคุมคุณภาพน้ำของกรุงเทพมหานคร
–การก่อสร้างระบบบำบัดน้ำเสียและระบบรวบรวมน้ำเสียขนาดใหญ่ จำนวน 3 โครงการ ได้แก่ โรงบำบัดน้ำเสียคลองเตย โรงบำบัดน้ำเสียมีนบุรี ระยะ 1 และโรงบำบัดน้ำเสียมีนบุรี ระยะที่ 2
ในระยะยาวดำเนินการก่อสร้างเขื่อนคอนกรีตเสริมเหล็ก ระบบบำบัดน้ำเสีย และระบบรวบรวมน้ำเสียขนาดใหญ่
ส่วนระยะยาว เป้าหมายปี พ.ศ. 2563 – 2574 เป็นการดำเนินการก่อสร้างเขื่อนคอนกรีตเสริมเหล็ก (ค.ส.ล.) และระบบบำบัดน้ำเสียและระบบรวบรวมน้ำเสียขนาดใหญ่ ให้ครบคลุมพื้นที่คลองแสนแสบและคลองสาขา รวม 9 โครงการซึ่งปัจจุบันยังไม่ได้รับงบประมาณในการดำเนินการประกอบด้วย
1. งานก่อสร้างเขื่อน คสล. จำนวน 2 โครงการ ได้แก่ โครงการก่อสร้างเขื่อน ค.ส.ล. พร้อมระบบรวบรวมน้ำเสียบริเวณประตูระบายน้ำมีนบุรีถึงประตูระบายน้ำหนองจอก และโครงการก่อสร้างเขื่อน ค.ส.ล. คลองแสนแสบจากบริเวณสะพานผ่านฟ้าถึงบริเวณประตูระบายน้ำคลองตัน
2. การก่อสร้างระบบบำบัดน้ำเสียและระบบรวบรวมน้ำเสียขนาดใหญ่ จำนวน 7 โครงการ ได้แก่ โรงบำบัดน้ำเสียดอนมือง โรงบำบัดน้ำเสียบางเขน โรงบำบัดน้ำเสียบึงกุ่ม โรงบำบัดน้ำเสียลาดพร้าว โรงบำบัดน้ำเสียวังทองหลาง โรงบำบัดน้ำเสียสะพานสูง และโรงบำบัดน้ำเสียหนองจอก 1
มอบหมายหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ร่วมกันบูรณาการตามแผนพัฒนาฟื้นฟูคลองแสนแสบ
ทั้งนี้ พล.อ.ประวิตรวงษ์สุวรรณรองนายกรัฐมนตรีมอบหมายหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้ดำเนินการดังนี้
1. กรมธนารักษ์ พิจารณาส่งมอบการดูแลคลองแสนแสบให้หน่วยงานที่รับผิดชอบเพื่อให้เกิดความคล่องตัวในการพัฒนาและการบริหารจัดการ
2. กรุงเทพมหานคร กรมควบคุมมลพิษ กรมโรงงานอุตสาหกรรม และกรมเจ้าท่า ร่วมพัฒนาฟื้นฟูคลองแสนแสบในระยะเร่งด่วนให้เป็นไปตามกฎหมายที่มีอยู่ เช่น การขุดลอกดินเลนในคลองที่ตื้นเขิน การควบคุมคุณภาพน้ำทิ้ง การตรวจจับความเร็วของการเดินเรือโดยสารขนาดเล็ก และการจัดการปัญหาการรุกล้ำริมคลอง เป็นต้น
3. กรมชลประทานและกรุงเทพมหานคร ร่วมกันบริหารจัดการน้ำให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
4. สำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติเร่งรัดขับเคลื่อนโครงการสำคัญของกรุงเทพมหานครและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น โครงการก่อสร้างเขื่อนป้องกันตลิ่งและโครงการบำบัดน้ำเสียตลอดแนวคลองแสนแสบและคลองสาขา
5. กรมเจ้าท่า จัดการจราจรทางน้ำให้ปลอดภัย ไร้มลพิษทางเสียงและกลิ่น โดยเน้นย้ำให้ทุกหน่วยงานร่วมกันทำงานอย่างจริงจังเพื่อจะได้เป็นต้นแบบให้กับคลองอื่นๆ ที่มีปัญหาลักษณะเดียวกัน อีกทั้งต้องสร้างการรับรู้ให้ทุกภาคส่วนทราบและร่วมมือตามแนวทางจิตอาสาด้วย เพื่อคุณภาพชีวิตและสุขอนามัยที่ดีของประชาชนทุกคน
ขอความร่วมมือคนกรุงไม่ทิ้งขยะและรุกล้ำริมคลอง
นอกจากนี้ พล.ต.อ.อัศวิน ขวัญเมือง ยังระบุว่า กรุงเทพมหานครได้บูรณาการความร่วมมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการพัฒนาฟื้นฟูคลองแสนแสบมาอย่างต่อเนื่อง ต้องขอความร่วมมือพี่น้องประชาชนที่อาศัยอยู่ริมคลองไม่ทิ้งขยะและไม่รุกล้ำริมคลอง รวมทั้งผู้ประกอบการ ร้านค้า โรงแรม ที่ตั้งอยู่บริเวณใกล้คลอง ไม่ทิ้งน้ำเสียลงในคลอง เพื่อร่วมกันดูแลรักษาคลองอีกทางหนึ่ง สำหรับแผนพัฒนาระยะเร่งด่วน 6 เดือนนี้ มั่นใจว่าภูมิทัศน์และคุณภาพน้ำในคลองแสนแสบจะดีขึ้น
