ออนใต้ หมู่บ้านในอำเภอสันกำแพง เขตปริมณฑลของนครเชียงใหม่ ที่มีความเจริญอย่างรวดเร็ว มีทรัพยากรการท่องเที่ยวมากมาย แต่น้อยคนนักจะรู้จัก เพราะนับได้ว่า ออนใต้เกิดขึ้นพร้อมๆ กับเมืองเชียงใหม่ แต่กลับกลายเป็นหมู่บ้านที่ถูกลืมเลือน
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงมุ่งเน้นเรื่องการพัฒนาคน หลักการนี้พระองค์ทรงตรัสว่า “ต้องระเบิดจากข้างใน” หมายความว่า ต้องมุ่งพัฒนาเพื่อสร้างความเข้มแข็งให้คนและครอบครัวในชุมชนที่เข้าไปพัฒนาให้มีสภาพพร้อมที่จะรับการพัฒนาเสียก่อน แล้วจึงค่อยออกมาสู่สังคมภายนอกมิใช่การนำเอาความเจริญจากสังคมภายนอกเข้าไปหาชุมชนและหมู่บ้าน ซึ่งหลายชุมชนยังไม่ทันได้มีโอกาสเตรียมตัวหรือตั้งตัว จึงไม่สามารถปรับตัวได้ทันกับกระแสการเปลี่ยนแปลงและนำไปสู่ความล่มสลายได้
กระทรวงอุตสาหกรรม น้อมนำแนวพระราชดำรัสดังกล่าวมาเป็น “หัวใจ” ในการขับเคลื่อน โครงการสร้างสรรค์อุตสาหกรรมเชิงวัฒนธรรม ด้วยตระหนักถึงความสำคัญในการสร้างรากฐานชุมชนให้แกร่งจาก “ข้างใน” เป็นการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับชุมชน เพื่อรองรับการพัฒนาผลิตภัณฑ์และบริการตามยุทธศาสตร์ประเทศไทย 4.0 โดยมีธุรกิจการท่องเที่ยวเป็นเรือธงที่นำหน้า
ตำบลออนใต้ อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ คือหนึ่งใน 9 ชุมชนกรณีศึกษาเพื่อเป็นพื้นที่นำร่องในการพัฒนา
ออนใต้เป็นเมืองเก่าที่มีตำนานมากมายทำนอง “ร้อยเรื่องเล่า” และยังรักษาวิถีชีวิตพื้นบ้าน มีความผูกพันฉันท์พี่ ความโอบอ้อมอารีมีน้ำใจ และวิถีชีวิตแบบ “บ้านจุ้ม เมืองเย็น” (บ้านที่อุดมสมบูรณ์ เมืองที่สงบร่มเย็น) ทำให้ตำบลออนใต้มีเสน่ห์ดึงดูดให้ผู้คนเข้าไปเยี่ยมเยือน
ชาวแม่ออน สืบเชื้อสายไทยองหรือไทลื้อจากเมืองยองในแคว้นสิบสองพันนา ซึ่งอพยพเข้ามาตั้งแต่ยุคต้นรัตนโกสินทร์ โดยผู้ประกอบการต้นแบบในโครงการสร้างสรรค์อุตสาหกรรมเชิงวัฒนธรรม ของชุมชนออนใต้ เช่น
อารีย์ผ้าทอ(กลุ่มทอผ้าบ้านปง)
คือ การรวมกลุ่มสตรีครูภูมิปัญญาที่พัฒนามาเป็นศูนย์เรียนรู้ของชุมชนออนใต้ เพื่อเปิดบ้านให้เรียนรู้การทอผ้าและการแปรรูปผ้าทอ ตั้งอยู่ 32 หมู่ที่ 8 ต.ออนใต้ อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่ 50130 โทร. 086 915 1418
บ้านปลาคู่นก
คือ คู่สามี-ภรรยา “พี่ปลากับพี่นก” ที่ถนัดงานเซรามิกเขียนลายเชิงอนุรักษ์ แนวเครื่องถ้วยสันกำแพง ปรับแนวใหม่ที่ตราสัญลักษณ์ “ปลาคู่นก” กลายเป็นงานที่ถูกใจนักท่องเที่ยวรุ่นใหม่ ที่ยังสามารถแวะชมเทคนิคการเขียนสีบนเครื่องปั้นได้ทุกเมื่อ ตั้งอยู่ 35 หมู่ 9 ต.ออนใต้ อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่ 50130 โทร. 095 276 6208
สานคำสุข
คือ กลุ่มผู้สูงอายุที่นำโดย “ลุงคำสุข” ที่ถนัดงานจักสานเครื่องมือประมง ไม้กวาดทางมะพร้าว ทดลองทำของใหญ่ให้กลายเป็นของเล็กๆ ที่ถูกใจนักท่องเที่ยว ซึ่งแวะไปเรียนรู้งานหัตถกรรมพื้นบ้าน ตั้งอยู่ 5/2 หมู่ 1 ต.ออนใต้ อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่ 50130 โทร. 083 564 5950
ซะป๊ะ
ซะป๊ะ หมายถึง สารพัด สอดคล้องกับสินค้าผ้าแปรรูปที่หลากหลาย ทั้งตุ๊กตาผ้า พวงกุญแจ สายหอยตุ้งติ้ง ฯลฯ โดยนำสัญลักษณ์ชุมชนออนใต้ ที่เป็นรูปปลา มาปรับเป็นสินค้าที่ระลึกชองชุมชน ตั้งอยู่ 26 หมู่ 9 ต.ออนใต้ อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่ 50130 โทร. 099 139 7478
นอกจากนี้ ออนใต้ยังมีแหล่งท่องเที่ยว เช่น วัดเชียงแสน วัดป่าตึง อ่างเก็บน้ำห้วยลาน (โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ) และดอยม่อนจิ๋ง ที่ได้รับการขนานนามว่า “ฟูจิออนใต้” มีจุดชมวิวที่มองเห็นตัวอำเภอแม่ออน อำเภอสันกำแพง และเมืองลำพูน
