“ขอนแก่น” เมืองต้นแบบ TOD มุ่งสู่มหานครแห่งนวัตกรรม-การแพทย์

จังหวัดขอนแก่น เป็นอีกหนึ่งจังหวัดสำคัญของประเทศ ที่มีเศรษฐกิจเข้มแข็ง ประชากรมีคุณภาพ เป็นเมืองที่ทั้งชาวไทยและชาวต่างชาตินิยมเดินทางท่องเเที่ยว อีกทั้งยังมีศักยภาพต่อการส่งเสริมการพัฒนาด้านนวัตกรรมและเทคโนโลยี ให้ก้าวสู่การเป็น Smart City และ MICE City

ขอนแก่นเเมืองแห่งโอกาส

จังหวัดขอนแก่น เป็นจังหวัดที่ 2  ต่อจาก จ.พระนครศรีอยุธยา ที่สำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร (สนข.) เลือกให้เป็นเมืองต้นแบบการพัฒนา TOD ภายใต้โครงการศึกษาพัฒนาเมืองกับระบบโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมขนส่ง “TOD คมนาคม สร้างเมือง เมืองสร้างสุข สุขสร้างได้”

ด้วยเหตุที่ขอนแก่นมีศักยภาพในหลายด้าน เช่น การเป็นศูนย์กลางหลักของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ตามแผนการพัฒนาต่างๆ ทั้งในระดับชาติจนถึงระดับนานาชาติ ตำแหน่งที่ตั้งมีความได้เปรียบเชิงภูมิศาสตร์สามารถพัฒนาเป็นศูนย์กลางการคมนาคมของภาคอีสาน อยู่ในแนวระเบียงเศรษฐกิจตะวันออก – ตะวันตก (EWEC) และระเบียงเศรษฐกิจแนวเหนือ – ใต้ (NSEC) การใช้ประโยชน์ที่ดินในพื้นที่มีความหลากหลาย มีความพร้อมด้านโครงสร้างพื้นฐานและระบบสาธาร-ณูปโภคและการสื่อสาร

ประกอบกับสถานีรถไฟขอนแก่นตั้งอยู่ย่านใจกลางเมือง ซึ่งช่วยอำนวยความสะดวกต่อการคมนาคมขนส่ง อีกทั้งยังมีโครงการก่อสร้างเส้นทางรถไฟสายขอนแก่น (บ้านไผ่) – มหาสารคาม – ร้อยเอ็ด – มุกดาหาร – นครพนม โครงการรถไฟความเร็วสูง สายกรุงเทพฯ-โคราช-หนองคาย และโครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ ช่วงชุมทางถนนจิระ – ขอนแก่น และภาคประชาสังคมมีการรวมตัวกันอย่างเข้มแข็ง

7 โซนพัฒนาเสริมศักยภาพ

จากศักยภาพที่มีอย่างหลากหลาย ผลการศึกษาเบื้องต้นจึงได้กำหนดแนวทางการพัฒนาพื้นที่บริเวณโดยรอบสถานีรถไฟขอนแก่น ซึ่งเป็นพื้นที่นำร่อง โดยแบ่งออกเป็น 7 โซน โซนที่ 1 คือ ย่านสำนักงานกลุ่มธุรกิจอุตสาหกรรมเบา เพื่อให้สอดรับกับการเป็นเมืองเป้าหมาย 1 ใน 3 จังหวัด ตามโครงการ Smart City ของสำนักงานส่งเสริมอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) รวมทั้งพัฒนาเป็นสำนักงาน ร้านค้าปลีกสนับสนุนหรือร้านไฮสตรีท รวมทั้งจุดจอดแล้วจรเพื่อส่งเสริมการใช้ระบบขนส่งสาธารณะและลดการใช้รถยนต์ส่วนตัว และที่พักอาศัยให้เช่า เช่น อพาร์ตเมนต์

โซนที่ 2 คือ ศูนย์กลางอุตสาหกรรมไมซ์ (MICE) ครบวงจร รองรับนโยบายของรัฐบาลในการคัดเลือกให้เป็นศูนย์กลางด้านการประชุม จัดแสดง และสัมมนาของภูมิภาค หรือ MICE CITY แห่งที่ 5 ของไทย และรองรับการเพิ่มขึ้นของปริมาณนักท่องเที่ยวจากศักยภาพด้านการเป็นเมืองท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและธรรมชาติ

โซนที่ 3 ศูนย์กลางธุรกิจและพาณิชยกรรมแห่งใหม่ ด้วยตำแหน่งที่ตั้งใกล้กับสถานีทำให้เหมาะสมที่จะพัฒนาเชิงพาณิชย์ทั้งศูนย์การค้าขนาดใหญ่ระดับภูมิภาค เพื่อก้าวไปสู่เมืองศูนย์กลางการค้าการลงทุนระดับภูมิภาค ศูนย์กลางการค้าปลีก โรงแรมระดับบน (Hi-End) อาคารสำนักงาน เป็นต้น

โซนที่ 4 คือ จุดเปลี่ยนถ่ายและศูนย์กลางเชื่อมต่อเดินทาง ด้วยพื้นที่ตั้งติดกับสถานี จึงเหมาะสำหรับการเปลี่ยนถ่ายการเดินทางเชื่อมระหว่างขนส่งมวลชนหลักและขนส่งมวลชนรองเพื่ออำนวยความสะดวกให้ผู้อยู่อาศัยในพื้นที่ นักท่องเที่ยวหรือผู้เดินทางโดยรถไฟ และเหมาะสมเป็นที่ตั้งอาคารสำนักงานแนวราบเพื่อสนับสนุนกิจกรรมเศรษฐกิจในพื้นที่ ซึ่งปัจจุบันมีการแข่งขันอยู่ในระดับต่ำ ประกอบกับราคาที่ดินเหมาะสมกับการพัฒนาสินทรัพย์อย่างมาก

โซนที่ 5 คือย่านชุมชนเมือง เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี เป็นย่านที่พักอาศัยที่มีคุณภาพมาตรฐาน สะดวกสบาย ปลอดภัย เช่น เป็นที่พักอาศัยราคาประหยัด อาคารชุดที่พักอาศัยทั้งประเภทแนวราบและแนวสูง วิทยาเขตการศึกษา สถานพยาบาล สนับสนุนการขายปลีก

โซนที่ 6 คือ ชุมชนเมืองใหม่ภายใต้การพัฒนาแบบผสมผสาน เหมาะสำหรับการพัฒนาเป็นย่านที่อยู่อาศัย เช่น ที่พักอาศัยราคาประหยัด คอนโดมิเนียมประเภทแนวราบ อพาร์ตเมนต์ และทาวน์เฮาส์ รวมทั้งที่พักผู้สูงอายุ พื้นที่สาธารณะ และสวนสาธารณะใจกลางชุมชน เนื่องจากพื้นที่ใกล้กับสถานีรถไฟ

โซนที่ 7 คือ ชุมชนที่อยู่อาศัยคุณภาพดีผสมผสานศูนย์กลางเมืองเก่า ด้วยมีข้อจำกัดจากความหนาแน่นของพื้นที่ บริเวณนี้จึงเหมาะสมที่จะพัฒนาเป็นที่พักอาศัยราคาประหยัด โดยพัฒนาผสมผสานไปกับพื้นที่เมือง เพื่อเพิ่มทางเลือกให้คนเมืองมีโอกาสเป็นเจ้าของที่อยู่อาศัยคุณภาพในราคาที่สามารถเป็นเจ้าของได้

รัฐต้องจัดกลไกเอื้อ TOD

สำหรับปัจจัยสนับสนุนสู่ความสำเร็จในการพัฒนาพื้นที่ TOD ขอนแก่น คือ ภาครัฐต้องกำหนดกรอบนโยบายการลงทุน รูปแบบการพัฒนา และข้อกฎหมายที่สนับสนุนให้มีความชัดเจน ควรมีหน่วยงานกลางทำหน้าที่กำกับดูแลและรับผิดชอบ มีช่องทางในการสร้างรายได้จากการพัฒนาพื้นที่ ตลอดจนทุกภาคส่วนต้องมีเครื่องมือทางการเงินเพื่อสนับสนุนการพัฒนาด้านต่างๆ ของโครงการ และมีรูปแบบการลงทุนที่มีความเป็นธรรม สอดคล้องกับลักษณะการพัฒนา TOD ในพื้นที่ และที่สำคัญคือต้องอาศัยการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง

ทั้งนี้ หากสามารถพัฒนาอสังหาริมทรัพย์บริเวณโดยรอบสถานีรถไฟขอนแก่นได้ตามแนวทางที่ระบุไว้ในผลการศึกษา ก็จะช่วยยกระดับและเสริมศักยภาพขอนแก่นแบบครบวงจร ทั้งการเป็นเมืองศูนย์กลางการค้า การบริการ พาณิชยกรรม และการลงทุน ในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ส่งเสริมการพัฒนานวัตกรรมและเทคโนโลยี สู่การเป็น Smart City และ Mice City 

นายเริงศักดิ์ ทองสม
ผู้อำนวยการกองพัฒนาระบบการขนส่งและจราจร
สำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร (สนข.)
“ขอนแก่น เป็นจังหวัดที่มีศักยภาพหลายด้าน ทั้งเป็นศูนย์กลางหลักของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นศูนย์กลางการคมนาคมของภาคอีสาน มีการใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างหลากหลาย มีความพร้อมด้านโครงสร้างพื้นฐาน ระบบสาธารณูปโภคและการสื่อสาร สถานีรถไฟก็อยู่ในย่านใจกลางเมือง สะดวกต่อการคมนาคมขนส่ง และยังจะมีโครงการก่อสร้างเส้นทางรถไฟเพิ่มเติมอีกหลายเส้นทาง รวมถึงมีภาคประชาสังคมที่รวมตัวกันอย่างเข้มแข็ง”